Hefdak kopen? Hier moet je op letten!
Een hefdak is een belangrijke aanschaf voor je bus. Kostbaar & van grote invloed op je bus. Het gat kan er niet meer uit en vervangen is niet gemakkelijk. Je wilt een goede keuze maken. Zelfs al vindt je dit het minst leuke onderdeel van camper, besef dat het een belangrijk invloed heeft op je héle bus.
Veel van de tips en uitleg die we in dit artikel geven komen logischerwijs terug in de ontwikkeling en productie van onze eigen hefdaken. Jarenlange ervaring in camperverhuur heeft geleerd waar we op moeten letten.
We besloten dit artikel te schrijven vanwege het toenemende aantal klanten die problemen ervaren met bestaande hefdaken. Had ik dat maar geweten, is een vaak gehoorde reactie! Een lofzang op ons eigen product? Draai het om! Wij laten je zien waarom wij keuzes maakten, waarop wij ons baseren. Zo neutraal mogelijk proberen we je hiermee inzicht te geven in de verschillende items van hefdaken. Zodat je een goede keuze kan maken!
SOORTEN
Er zijn verschillende soorten hefdaken op de markt. In dit artikel bedoelen we met hefdaken zowel de pop-up daken (recht omhoog geopend) als de schuine hefdaken (schuin omhoog met voor- of achter kant hoger). Slaaphefdaken laten we buiten beschouwing, hier spelen andere eisen en wensen een rol.
De kap van je hefdak kan op verschillende manieren gemaakt worden gemaakt. Vaak zie je een polyester kap of er wordt er een plaat gebruikt. Er superplatte hefdaken, redelijk platte hefdaken of dakjes die meer een hoedje vormen op je bus.
Een hefdak met een (polyester) kap kan verschillende vormen en hoogtes hebben. Je ziet dit aan de buitenkant van de bus. De kap ligt op het dak en valt wat meer op. Hefdaken met dergelijke kappen kunnen (moeten!) op maat aangepast worden op het dak van je bus. De zijkanten van het hefdak heb je nodig om deze ronding, hobbels en richels te kunnen overnemen. Doe je dit goed, dan sluit het hefdak perfect aan. Je kan je voorstellen dat een plattere kap niet geschikt is voor alle bussen, terwijl een grotere polyester kap meer vormen en ronding aan kan.
Een superplat hefdak is in de meeste gevallen gevormd van een soort ‘plaat’ die met rubbers is afgewerkt. Het voordeel van deze constructie is dat je hem nauwelijks ziet op je bus en dat er nauwelijks hoogte bij komt. Of dit dak geschikt is voor alle soorten bussen, moet je je afvragen. Het dak van je bus kan rond af lopen, waardoor de plaat niet goed kan aansluiten. Daarnaast is het bij deze constructie een stuk moeilijker om de hobbels en richels die in het dak van de bus lopen op te vangen. Dit laatste heeft veel invloed op de levensduur van de materialen en de waterdichtheid (zie verder op in dit artikel).
stevigheid
Een hefdak moet stevig op je bus zitten. Het is een windvanger, zeker geopend. De scharnieren hebben hier veel invloed op.
Bij scharnieren zijn er verschillende soorten en materialen. Het materiaal kan verschillen in soort, maar ook in kwaliteit.
Allereerst de soorten. Bij hefdaken zie je meestal twee soorten: een scharnier met een gasveer of een scharnier met een ‘normale’ veer. Beide systemen hebben voor- en nadelen.
Het gasveer scharnier is over het algemeen een iets wankeler systeem. Dit scharnier type houdt in de meeste gevallen het hefdak slechts op één punt omhoog. Het tentdoek geeft, wanneer dit bevestigd is, een stuk stevigheid aan het geheel. Als het tentdoek niet bevestigd is, kan het dak naar voren of achter klappen, of zelfs opzij. Een goed en stevig tentdoek, wat deugdelijk bevestigd wordt aan de bus, is bij dit systeem essentieel.
Gasveren zijn er in verschillende kwaliteiten. Helaas hebben wij in de verhuur gemerkt dat, zelfs bij gerenommeerde merken, er vocht in de gasveer kan komen. Waardoor er (vlieg) roest op de zuiger ontstond. Door het vocht, maar door het gebruik, gaat de druk die gasveer aan kan op den duur achteruit. Er is geen manier om daar van te voren achter te komen. Je merkt dit pas tijdens gebruik. Wel kan je bekijken op welke krachten de gebruikte scharnier is berekend en of dit past bij het hefdak.
Een scharnier met een gewone veer wordt meestal gevormd in een kruis. Dit systeem werkt simpel. Je duwt het dak omhoog en de spanning op de veer zorgt dat het dak geopend blijft. De veer moet deze krachten aan kunnen. Door het kruis is het een stevig geheel, mits de goede materialen gebruikt zijn.
Het gebruikte materiaal is altijd van invloed op de kwaliteit. Over het algemeen worden scharnieren van metaal (kaal, gespoten, gepoedercoat of verzinkt), roestvast staal (RVS) of aluminium gemaakt.
Kaal metaal is niet wenselijk. Dit gaat roesten. Vaak sneller dan je denkt. Gepoedercoat of verzonken staal is al beter. Het heeft als nadeel dat wanneer er krasjes of beschadigingen in de coating ontstaan er roest kan ontstaan. Hoe beter de buitenlaag gehecht is, hoe kleiner de kans op krassen. In de regel geldt dat verzinkt beter is dan gepoedercoast, en gepoedercoat beter dan gespoten of kaal metaal. Krassen in het scharnier kunnen ontstaan wanneer de ijzers van het scharnier elkaar raken.
Roestvast staal, RVS, roest niet zoals de naam als zegt. Een groot voordeel!
Aluminium roest niet, het corrodeert. Bijvoorbeeld wanneer het in contact komt met ijzer (het dak van je bus waar je gaten in boort voor de bevestiging van het aluminium scharnier). Wanneer goed behandeld kan corrosie worden vertraagd, maar dit moet zeer zorgvuldig gebeuren. Het grote voordeel van aluminium is dat het licht is. Maar het is zacht materiaal. Een aluminium scharnier zal op een goede manier gebogen en geconstrueerd moeten worden, wil het een stevig geheel worden.
Het soort materiaal is dus van invloed op de kwaliteit en het behoud ervan. Stevigheid wordt daarnaast bepaald door de dikte van het materiaal en manier waarop het in elkaar is gezet. Een dun stukje RVS tegen over een dik stuk verzinkt staal: qua stevigheid wint de laatste!
Een tip om de stevigheid van het hefdak te controleren is het dak zelf een keer te openen en te sluiten. Duw eens tegen de zijkant van het dak wanneer deze geopend is. De verschillen in bewegelijkheid zijn groot en dat merk je wanneer je bij verschillende daken gaat kijken.
Wees je er van bewust dat kwaliteit en prijs samenhangen. RVS en aluminium zijn duurdere materialen, maar gaan langer mee. Hoe dikker het materiaal, hoe meer er is gebruikt en hoe duurder het wordt. Maar ook steviger! Weeg dit goed tegen elkaar af.
Waterdicht
Een hefdak móet waterdicht zijn. Lekkages zijn ontzettend vervelend, al die nattigheid in je bus. En vergis je niet: het water is al op veel plekken geweest voor het op jouw spulletjes in de bus terecht komt. Het dak van je bus, je dakbekleding: alles is al nat. Dit krijg je niet gemakkelijk meer droog. Hout trekt krom en gaat uiteindelijk rotten, stof gaat schimmelen, metaal gaat roesten. Bijna altijd blijf je sporen van waterschade zien. Kortom: lekkage wil je niet!
Hoe voorkom je lekkage? Een goed sluitend hefdak én staand water op / onder het (hef) dak voorkomen.
Staand water op het dak van je bus verdwijnt normaliter door het rijden met de bus en door de zon. De afwatering bij stilstand is bij veel bussen niet geweldig. Dat was voor de ontwerpers waarschijnlijk geen prioriteit: een grote binnenruimte stond hoger op de wensenlijst. Meestal wordt er gereden met een bus, wat veel scheelt in de afwatering.
Wanneer je een hefdak plaatst moet je rekening houden met de afwatering. Wanneer een hefdak niet goed aansluit op het dak van je bus kan er water op plekken terecht komen waar het niet meer weg kan. Deze “schaduwplekken” met staand water drogen niet. Dit geeft, zeker op termijn, een groter risico op lekkage. Bovendien hebben de materialen er onder te lijden als ze in water staan. Uiteindelijk zoekt het water de weg van de minste weerstand: door tentdoek, schroef gaatjes, slechte kitnaden of rubbers naar binnen in je bus.
Een goed sluitend hefdak sluit aan op je bus zonder naden en kieren. Dit kan je bereiken door twee dingen: de kap op maat te maken en goede rubbers te gebruiken.
- De kap op maat maken
Als het hefdak op maat gemaakt is sluit dit aan op het dak van jóuw bus. Niet alleen het model bus speelt mee, denk ook aan schades op het dak van je bus. Bij het op maat maken moet dit worden meegenomen. Het is een precies werkje. Je neemt álle hobbels mee (zowel standaard hobbel als schades). Maar 100% sluitend krijgen, gaat bijna niet. Hier komt het belang van goed rubber naar voren.
- Rubber
Een goed rubber helpt bij de afdichting van je kap. Sterker, met een goed rubber komt er geen water onder je hefdak kap wanneer deze gesloten is. Een rubber goed rubber is zacht genoeg om mee te buigen in de vorm van de je dak. Bijvoorbeeld met een mos of een kraal gedeelte aan het rubber. Verder moet het rubber voorzien zijn van een stevig ijzer klemprofiel zodat het goed bevestigd kan worden. Belangrijk is wel dat hier geen water in kan komen. Weerhaakjes in het klemprofiel zorgen hiervoor.
- Kitten
De volgende stap in waterdicht worden is kitten. Op het moment dat je het tentdoek niet goed af kit (daar waar je tentdoek stopt en het dak van je bus begint) wordt het hefdak nóóit waterdicht. Je kan deze kitrand vergelijken met je douchebak thuis. Wanneer dit goed gebeurt loopt het water tegen je tentdoek naar beneden (de wand van je douche) over de kitrand, op het dak van je bus (je douchebak). Is de kitrand niet goed, dan loopt het tussen de kier van je tentdoek en het dak van je bus naar binnen. Dit betekent dat er óveral gekit moet zijn, ook achter de scharnieren. De kitrand moet zo zijn gemaakt dat er geen water op de kit blijft staan. Kijk maar eens onder de douche: ook hier zie je een mooi aflopende kitrand waardoor het water makkelijk wegstroomt.
Tot slot: hoe minder gaten in je dak, hoe minder kans op lekkage. Het klinkt simpel…en dat het is het ook!
Tentdoek
Een hefdak is altijd voorzien van een tent. We noemen dit tentdoek, maar is het dat ook? Tentdoek is speciaal materiaal, behandeld om water- en vuilafstotend te zijn en schimmelwerend. Niet elk hefdak is voor zien van echt tentdoek. De gevolgen? Wanneer het doek nat wordt, kan het gaan lekken. Wordt het vochtig, dan kan het doek gaan schimmelen.
In een buscamper heb je altijd te maken met vocht. Het overkomt iedereen wel eens dat je het hefdak moet sluiten in een regenbui. Wanneer je later het doek weer laat drogen, hoeft dit geen probleem te zijn. Vocht en condens in je bus heb je echter ook wanneer het buiten droog is. Vocht ontstaat bijvoorbeeld door onvoldoende ventilatie (stilstand van de bus of slapen zonder ventilatie) of door koken. Dit vocht trekt in de bekleding en dus ook in je tentdoek. Een goede kwaliteit tentdoek kan hier tegen, omdat het hiervoor is behandeld. Een doek van een ruwere structuur is moeilijk schoon te houden. Schimmels zijn dol op pluizige, ruwere stucturen.
Wij gebruiken om al deze redenen tentstof van TenCate. De marktleider als het gaat om tentdoeken. Het tentdoek is ademend, vochtregulerend, waterafstotend en rot- en schimmelwerend. Het laat zich bovendien goed verwerken.
Hoe het tentdoek gemaakt is, is iets waar je makkelijk op kan letten bij de aanschaf van je hefdak. De naden van het doek worden bij voorkeur dubbel gestikt met een vlakke kapnaad. Hierbij zie je twee stiknaden lopen en zie je geen ‘gaatjes’ in het tentdoek. Het garen moet slijtvast, UV bestelding en waterbestendig zijn. Ja dit bestaat echt! Lastiger te controleren, maar navragen kan altijd!
Een hefdaktent zie je het liefste met ramen met een hor. De hor moet af te sluiten zijn. Deze flap moet voldoende overlap hebben en goed gesloten kunnen worden. Dit gebeurt meestal met klitteband of met een rits. Klittenband heeft als nadeel dat het vuil wordt en zijn werking verliest.
Ritsen zijn er in verschillende kwaliteiten. Het is belangrijk om hier op te letten. Trek je de rits kapot, dan moet het hele hefdak eraf, wil je het weer net zo mooi krijgen als het ooit was. De rits geeft potentieel lekgevaar. Kijk of de rits wordt afgedekt door een flap, zoals bij je jas. Wij geven de voorkeur aan de ritsen van YKK. Vraag het de vakman, YKK maakt de beste ritsen die er zijn.
Afwerking
Het oog wil ook wat. Als je voor een hefdak gaat, wil je dat het er netjes uit ziet. Vaak kijkt men vooral naar de looks aan de buitenzijde. Zelf zit en slaap je in je camper. Reden om het daar netjes af te werken.
Bij een aantal hefdaken maakt de scharnier constructie meer gebruik van de ruimte aan de binnenzijde in je bus. De scharnieren liggen ingeklapt niet op het dak van je bus, maar komen naar binnen. Dit is zeker bij een kleine bus niet altijd praktisch, los van het feit dat je een minimale hoogte moet hebben om aan de eisen voor het campertarief van de belastingdienst te voldoen. Het plafond wordt daar namelijk gezien als een vast deel, die minimaal 130 cm hoog moet zijn.
Het tentdoek moet netjes en stevig worden weggewerkt. Er komt regelmatig spanning op het doek te staan, bijvoorbeeld bij het openen van het hefdak of door de wind als het hefdak open staat. Het beste en meest duurzame is een combinatie van nieten met een nietband of een combinatie van nietjes met schroeven in een afwerkprofiel. Minder duurzaam: lijmen, (dubbelzijdige) tape, duck tape of een enkel smal klemprofiel. Beoordeel altijd zelf of de gebruikte materialen stevig genoeg zijn op langere termijn. Al eerder gaven we aan dat bij de gasveer scharnieren je tentdoek onderdeel is van de stevigheid van je constructie. Oftewel; essentieel in de constructie.
Qua afwerking werken wij het liefst met een afwerkprofiel. Het oogt netjes: je ziet de nietjes waarmee het tentdoek bevestigd is niet meer en plafondbekleding kan er onder worden verwerkt. Het heeft daarnaast een functie in de stevigheid. Het profiel zorgt ervoor dat de verbinding tussen tent en dak stevig is. Hierdoor komt er minder kracht en beweging op je kitwerk waardoor dit langer goed blijft. Minder kans op lekkage dus!
Het hefdak moet vergrendeld worden wanneer je gaat rijden. Doe je dit niet, dan bestaat de kans dat je hefdak van je bus waait. Dat wil je niet! Er wordt meestal gewerkt met sjorbandjes. Kijk goed waaraan deze zijn bevestigd! De bevestigingspunten moeten deze krachten aan kunnen. De ringen of ogen waardoor de sjorbanden bevestigd worden, moeten hier voor bedoeld zijn. De krachten op je hefdak zijn groot als je 100km per uur rijdt. Wees je hiervan bewust.
De materialen die in de camper worden gebruikt, moeten bestand zijn tegen vocht. Er is altijd, in meer of mindere mate, sprake van condensvorming in je bus. Je wilt dat de materialen die gebruikt zijn hier tegen bestand zijn. Dit kan zo simpel zijn hout altijd rondom te verven, zodat het overal beschermd is.
Bij het installeren van het hefdak kunnen, door bijvoorbeeld de hobbels in het dak van je bus, kieren zichtbaar blijven. Dit is niet alleen niet mooi, er kan vocht bij komen. Holle ruimtes vul je op met trespa of hout, om het vervolgens af te kitten. Stevig, vochtdicht en netjes.
Installatie
Als alle componenten waaruit je hefdak is opgebouwd van goede kwaliteit zijn, blijft er nog één belangrijk deel over: de installatie. Hoe je hefdak wordt geïnstalleerd op je bus is belangrijk. Een gat zagen in een bus kan in principe iedereen. De manier waarop gewerkt wordt is verschillend.
Door een gat te zagen in je bus, verlies je een deel van de stevigheid van je dak. Bij een groot aantal bussen ontstaat hierdoor een zekere bewegelijkheid van het dak. Dat is niet wenselijk, omdat bestaande verbindingen hier niet op berekend zijn. Tijdens het rijden beweegt alles verschillende kanten op. Verander je iets aan de constructie, dan kan dat invloed hebben op de héle auto.
Kijk altijd hoe het dak is gepositioneerd. Als het mogelijk is om dakspanten te behouden, heeft dat altijd de voorkeur. Als het kan, plaats je het hefdak dus het liefst tussen de spanten in. Maar; dit kan niet altijd. Om te zorgen voor voldoende stevigheid is het plaatsen van verstevigingsplaten of een binnenframe nodig. Hierdoor wordt het dak van de bus weer minder bewegelijk. Je kan dit voelen door van binnenuit tegen het dak te duwen vlak bij de zaagsnede. Je merkt hoe bewegelijk of stevig het dak is.
De manier van werken zegt iets over de kwaliteit van de installatie. Vraag goed na hoe men het dak gaat installeren. Worden de zaagsnede, boorgaatjes etc. behandeld met primer om roest te voorkomen? Welke materialen worden gebruikt? Worden de droogtijd van de verschillende kitsoorten gerespecteerd? Kit hardt niet volledig uit in korte tijd. Logischerwijs betekent dit dat het goed installeren van een hefdak altijd enkele dagen duurt.
Het is altijd goed te gaan kijken bij de installateur / leverancier van je hefdak. Op showmodellen of occasions kan je zien hoe de installatie is gedaan en voelen hoe stevig dit is.
Iedereen kan een gat zagen zoals gezegd. Als je dit zorgvuldig doet, zorgt je installateur dat de bus wordt beschermd tegen ijzersplinters. Op korte termijn merk je niets als dit niet is gedaan. Op langere termijn krijg je roestpuntjes op je bus. Zorgvuldig werken kost meer tijd en dus meer geld. Het zijn keuzes die iedere installateur en klant zelf moeten laten meewegen.
Wil je zelf installeren? Kijk dan ook naar handleiding, installatie video’s en voorwaarden, zodat je weet waar je aan toe bent. Een hefdak is een drastische en blijvende verandering aan je auto. Als deze basis niet in orde is, zal het altijd een gevecht blijven tegen de weerselementen en dat gaat ten koste van je camperplezier!
Tot slot
Heb je dit artikel helemaal gelezen? Dan heb je nu véél informatie tot je genomen. We begrijpen dat dit vragen op roept. Bel of mail ons gerust. We helpen je graag verder. In onze winkel kan je op afspraak alles uitgebreid komen bekijken en bespreken.
Heb je een hefdak en zie je na dit artikel verbeterpunten? Ook dan helpen we je graag.